ረስኒ ዚካ yo.winelhasSoyo
| ረስኒ ዚካ | |
|---|---|
| Classification and external resources | |
| ICD/CIM-10 | U06.9 Code change from 21 December 2015 U06.9 Code change from 21 December 2015 |
| ICD/CIM-9 | 066.3 066.3 |
ረስኒ ዚካ (Zika fever)፡ ብብሕማም ቫይረስ ዚካ ዚፍለጥ ኮይኑ፡ ብቫይረስ ዚካ ዚመሓላለፍ ሕማም እዩ።[1] ምልክታት ድማ ምስ ረስኒ ደንጊ (dengue fever) ተመሳሳሊ እዩ።[1] መብዛሕቶም ሕሙማት(60–80%)፡ ዝኾነ ዓይነት ምልክታት ኣየርእዩን እዮም።[2] ምልክታት ኣብ ዝህልወሉ እዋን ድማ ብሓፈሻ ንረስኒ፡ ምቕያሕ ዓይኒ፡ ቃንዛ መላግቦ፡ ቃንዛ ርእሲ ከምኡውን ማኩሎፓኡለር ዕንፉሩር (maculopapular rash) የጠቓልል።[3][1] እቲ ሓፈሻዊ ምልክታት፡ ፈኲስ ኮይኑ፡ ንትሕቲ ሸውዓተ መዓልታት ድማ ዚጸንሕ እዩ።[4] ኣብ 2015፡ ኣብ ፋልማይ ረኽሲ ዘጋጠመ ሞት የለን።[2] እቲ ረኽሲ፡ ምስ ሕማም ድኻም ጭዋዳታት (Guillain–Barré syndrome) ምትእስሳር ዘለዎ እዩ።[2]
Contents
- 1 ጠንቅን ነጸርታን
- 2 ምክልኻልን ሕክምናን
- 3 ታሪኽን ስነ-ለበዳን
- 4 References
ጠንቅን ነጸርታን[edit | edit source]
ረስኒ ዚካ፡ ብመንከስቲ ኤይደስ (Aedes) ዝዓይነተን ጣንጡ ብቐንዱ ይመሓላለፍ።[4] ብጾታዊ ርክብን ምስግጋር ደምን ንኺመሓላለፍ ተኽእሎ ክህልዎ ይኽእል እዩ።[4] እዚ ሕማም፡ ኣብ ማህጸን ካብ ኣደ ናብ ቆልዓ ኪመሓላለፍን ንእሽቶ ዝርእሱ ቆልዓ (microcephaly) ከምዚውለድ ኪገብርን ይኽእል።[1][2] ነጸርታ ድማ እቲ ሰብ ምስ ሓመመ RNA ናይቲ ቫይረስ እንተልዩ ንምፍላጥ፡ መርመራ ደም፡ ሽንቲ ወይ ምራቕ ይግበር።[4][1]
ምክልኻልን ሕክምናን[edit | edit source]
ምክልኻል፡ እቲ ሕማም ኣብ ዘለዎ ቦታታት ንዘጋጥም መንከስቲ ጣንጡ ከምዚጐድል ምግባር የጠቓልል።[4] እቲ ዚካየድ ጻዕርታት፡ መከላኸሊ ባልዕምጥቃም፣ ንመብዛሕቱ ኣካላት ምሽፋን፥ላሙስያ ጣንጡ ከምኡውን ነቲ ጣንጡ ዝባዝሓሉ ዝዓቖረ ማይ ከምዚእለ ምግባር የጠቓልል።[1] ውጺኢታዊ ዚኾነ ክታበት የለን።[4] ሰበ-ስልጣን ጥዕና ብራዚል፡ ብሰንኪ’ቲ ዘጋጠመ ለበዳ ወለዲ ጥንሲ ኽከላኸላ ከምዘለወን ኣብ 2015 ለበዋ ኣቕሪቦም፣ ጥኑሳት ደቀኣንስትዮ ድማ ናብቲ ለበዳ ዘጋጠመ ቦታታት ክጉዓዛ ከምዘይብለን ምሕጽንታ ቀሪቡ።[5][4] ፍሉይ ሕክምና ዘይብሉ እኳ እንተኾነ፡ ፓራሲታሞል (ኣሰኣሚኖፈን (acetaminophen))፡ ንዘጋጥም ምልክታት ሓገዝ ኪኸውን ይኽእል እዩ።[4] ኣብ ሆስፒታል ደቂስካ ምሕካም ድማ ሳሕቲ የድሊ።[2]
ታሪኽን ስነ-ለበዳን[edit | edit source]
ነዚ ሕማም ዘስዕብ ቫይረስ፡ ፈለማ ኣብ 1947 ተለልዩ ተፈሊጡ። [6] እቲ ንሰባት ዘጋጠመ እተሰነደ ለበዳ፡ ኣብ 2007 ኣብ ፈደራላውያን ክፈል-ሃገራት ማክሮነስያ (Federated States of Micronesia) እዩ።[4] ኣብ ጥሪ 2016፡ እቲ ሕማም፡ ኣብ ዕስራ ከባቢታት ኣሜሪካ ኣጋጢሙ።[4] ኣብ ኣፍሪቃ፡ እስያን ፓሲፊክን ከምዘጋጠመ ድማ ይፍለጥ እዩ።[1] ብሰንኪ’ቲ ኣብ 2015 ኣብ ብራዚል ዚጀመረ ለበዳ፡ ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ኣብ የካቲት 2016 ኣህጉራዊ ስክፍታ ህጹጽ ጥዕና ህዝቢ ኣዊጁ።[7]
References[edit | edit source]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 "Zika virus" WHO January 2016 retrieved 3 February 2016
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "Factsheet for health professionals" ecdc.europa.eu retrieved 22 December 2015
- ↑ Musso, D.; Nilles, E.J.; Cao-Lormeau, V.-M. (2014) "Rapid spread of emerging Zika virus in the Pacific area" Clinical Microbiology and Infection 20 (10): O595–6 PMID 24909208 doi:10.1111/1469-0691.12707
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 Chen, LH; Hamer, DH (2 February 2016) "Zika Virus: Rapid Spread in the Western Hemisphere." Annals of internal medicine PMID 26832396
- ↑ "Brazil warns against pregnancy due to spreading virus - CNN.com" CNN retrieved 24 December 2015
- ↑ Haddow, AD; Schuh, AJ; Yasuda, CY; Kasper, MR; Heang, V; Huy, R; Guzman, H; Tesh, RB et al. (2012) "Genetic characterization of Zika virus strains: geographic expansion of the Asian lineage." PLoS neglected tropical diseases 6 (2): e1477 PMID 22389730
- ↑ "WHO Director-General summarizes the outcome of the Emergency Committee regarding clusters of microcephaly and Guillain-Barré syndrome" WHO 1 February 2016 retrieved 3 February 2016
